Web Sayfası Tasarımında “Boşluk”tan Daha Fazlası: Beyaz Alan Kullanımı

Mademki “İçerik kraldır.”, öyleyse bir markayı vezir ya da -deyime atfen- rezil edebileceğini de kabul etmemiz gerekir. Bundan hareketle Makevisible ekibi olarak bizim de blog yayınlarımızda bugüne dek en sık bahsettiğimiz konu, “Nitelikli içerik nedir/ne değildir?” oldu. Hatta bu konuyu metinsel düzleminin yanı sıra çeşitli tasarım uygulamalarıyla da ele aldık. Ancak bugünkü gündemimiz, içeriğin kendisi ya da web sayfalarında konumlandırılacağı alan değil; tam aksine sayfa boşlukları olacak. Kulağa biraz şaşırtıcı geliyor olabilir. O halde sizi hemen bir alt başlığa alalım!

İşin Özünde Kullanıcı Odaklılık Var

Sizin de bildiğiniz üzere günümüzde web kullanıcılarının önemli bir kısmı, içerikleri derinlemesine okumak yerine önce göz ucuyla hızlıca bir tarıyor. Bu da doğal olarak, yoğun ve karışık sayfa düzenine sahip olan web sitelerinin rekabet gücünü aşağıya çekiyor. Bunun önüne geçebilmek için ise içerik pazarlama dünyasında F tipi tarama modeline göre sayfa tasarımı ve skimmable content gibi optimizasyon çalışmaları giderek daha büyük bir önem kazanıyor. Sayfayı sadeleştirmeyi esas alan tüm bu çözümlerle birlikte, beyaz alan kullanımı da içeriğin niteliğini artırmada hatırı sayılır bir rol oynuyor. Öyle ki Human Factors International (HFI) tarafından yapılan bir araştırmaya göre; sayfanın sağ ve solunda beyaz alan kullanımı, ziyaretçilerin kavrayışını yaklaşık yüzde 20 oranında artırıyor.

Beyaz Alan Nedir?

Beyaz alan ifadesi, herhangi bir kompozisyondaki negatif alanları ifade etmek için kullanılıyor. Buna göre başlıklar, paragraflar, satırlar ve farklı arayüz öğeleri arasındaki boşluklar, beyaz alanları oluşturuyor. Ancak bu, kelimenin tam anlamıyla beyaz arka plana sahip boş bir alan anlamına gelmiyor. Beyaz alanlar, herhangi bir renk, doku, desen veya bir arka plan görüntüsü de olabiliyor.

Yazılı bilgilerin beyindeki görsel hafıza bölümünde kayıt altına alınıyor olması, beyaz alanların algılamadaki rolünü daha da iddialı bir şekilde ortaya koyuyor. Gestalt Kuramı’nın önemli bileşenlerinden olan Yakınlık İlkesi de bunu destekler nitelikte. Bu ilkeye göre zihin, farklı görsel ögeleri algılarken birbirine yakın ögeleri gruplaştırarak hafızaya kodluyor. 

Özetle beyaz alanlar, sayfada estetik açıdan hoş ve göz yormayan bir izlenim vermesinden öte, sayfa ziyaretçilerinin içeriğe odaklanmasını da kolay hale getiriyor. Çünkü tarama esnasında verilen görsel molalar, beynin yeni bilgileri daha rahat bir şekilde işlemesine imkan sağlıyor.

Beyaz Alan Çeşitleri

• Makro Beyaz Alanlar (Ana konu başlıkları, kenar boşlukları, arayüz tasarımı vs.)
• Mikro Beyaz Alanlar (Başlık ve satır boşlukları)

Beyaz Boşluk Neden Önemlidir?

Başarılı birçok tasarımcı, ortak estetik algıları gereği beyaz alanları işlerinin ayrılmaz bir parçası olarak görür. Ve bu, estetik görünüme ek birçok avantajı da beraberinde getirir. Yani HFI’ın da kanıtladığı üzere beyaz alanlar sadece tasarımı değil, tasarımın yapıldığı işi de dönüştürür. Nitekim bu, sayfanın etkinliğine dair somut verilerle de rahatlıkla kanıtlanabilir. Başka bir deyişle beyaz alanlar, sayfanın yalnızca kullanıcı arayüzünü (User Interface – UI) değil, kullanıcı deneyimini (User Experience – UX) de olumlu anlamda etkiler.

Beyaz Boşluk Kullanımı Web Sitelerine Ne Gibi Katkılar Sağlar?

Basılı yayıncılıkta sık beyaz alan kullanımının maliyeti ne kadar artırabileceğini az çok tahmin edebilirsiniz. Ancak söz konusu web siteleri olduğunda, herhangi bir matbu işlemden bahsedilemeyeceği için bu durum maliyetten çok kâr getirecektir. Çünkü beyaz alanı etkin bir şekilde kullanmak, web sitenizin daha kolay gezinilebilir ve anlaşılabilir olmasını sağlar. Böylece kullanıcılar, sayfanızdaki harekete geçirici mesajlara daha sorunsuz yönelebilir ve bu da beklediğiniz dönüşümü gerçekleştirebilmeniz için oldukça önemlidir. 

Derleyecek olursak beyaz alan kullanımı;

1. İçeriklerin kullanıcı tarafından daha kolay anlaşılabilmesini sağlar.
2. Kullanıcıların tarama/okuma esnasında daha iyi odaklanmasına yardımcı olarak içerikten alacakları verimi artırır. 
3. Kullanıcıların konu başlıkları ve verilen bilgiler arasında mantıksal gruplama yapmalarını kolaylaştırır. 
4. Beyaz alanın etkili kullanımı, kullanıcının mesajı hızlı bir şekilde almasına imkan tanıyarak etkileşim olasılığını artırır.
5. Tasarımda mikro ve makro beyaz alanların eş ve belirli aralıklarla kullanımı, sayfalarda tutarlı bir görünüm oluşturur. Bu da web sitesi veya işletme için güçlü bir imaj oluşturulmasını sağlar.
6. Beyaz alan kullanımı, göz yorgunluğunu en aza indirerek kullanıcıları sayfada daha uzun kalmaya ve içeriği baştan sona okumaya teşvik eder.